Dysleksja rozwojowa

Są to specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym. Spowodowane są zaburzeniami niektórych funkcji poznawczych, motorycznych i ich integracji, uwarunkowanymi nieprawidłowym funkcjonowaniem układu nerwowego.

Najczęściej stosuje się termin "dysleksja rozwojowa" dla określenia syndromu specyficznych trudności w uczeniu się czytania i pisania.

Dysleksja- specyficzne trudności w czytaniu;

Dysortografia- specyficzne trudności z opanowaniem poprawnej pisowni (w tym błędy ortograficzne);

Dysgrafia- niski poziom graficzny pisma.

Przyczyny: Zaburzenia funkcji percepcyjno motorycznych (spostrzegania wzrokowego, słuchowego, motoryki) i ich współdziałania (integracji percepcyjno motorycznej), funkcji językowych, pamięci (wzrokowej, słuchowej, ruchowej), lateralizacji, orientacji w schemacie ciała
i przestrzeni.

Objawy dysleksji rozwojowej

Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu ujawniają się dopiero w szkole, podczas gdy już w okresie przedszkolnym można zauważyćobjawy, które cechujątzw. dzieci ryzyka dysleksji.

• opóźniony rozwój mowy;
• mała sprawność i koordynacja ruchów podczas zabaw ruchowych, samoobsługi, rysowania i pisania brzydkie pismo);
• wadliwa wymowa, trudności z wypowiadaniem złożonych słów, błędy gramatyczne;
• trudności z różnicowaniem głosek podobnych oraz
  z wydzieleniem sylab, głosek ze słów i ich syntezą;
• trudności z wykonywaniem układanek i odtwarzaniem wzorów graficznych;
• oburęczność;
• mylenie prawej i lewej ręki;
• trudności w czytaniu pomimo dobrej inteligencji oraz braku zaniedbania środowiskowego i dydaktycznego;
• trudności z opanowaniem poprawnej pisowni: pismo zwierciadlane, mylenie liter podobnych pod względem kształtu (p-b-d-g), literodpowiadających głoskom zbliżonymfonetycznie, opuszczanie liter, błędy ortograficzne pomimo znajomości zasad ortografii.

Dekalog dla rodziców dzieci dyslektycznych

opr.: prof.dr hab. Marta Bogdanowicz

1. Nie traktuj dziecka jak chorego, kalekiego, niezdolnego, złego lub leniwego.
2. Nie karz, nie wyśmiewaj dziecka w nadziei, że zmobilizujesz je to do pracy.
3. Nie łudź się, że dziecko "samo z tego wyrośnie", "weźmie się
   w garść", "przysiądzie fałdów lub że ktoś je z tego "wyleczy".
4. Nie spodziewaj się, że kłopoty dziecka pozbawionego specjalistycznej pomocy ograniczą się do czytania i pisania 
   i skończąsięw młodszych klasach szkoły podstawowej.
5. Nie ograniczaj dziecku zajęć pozalekcyjnych, aby miało więcej czasu na naukę, ale i nie zwalniaj go z systematycznych ćwiczeń.
6. Staraj się zrozumieć swoje dziecko, jego potrzeby, możliwości
   i ograniczenia, aby zapobiec trudnościom szkolnym.
7. Spróbuj jak najwcześniej zaobserwować trudności dziecka: na czym polegają i co jest ich przyczyną. Skonsultuj się ze specjalistą (psychologiem, pedagogiem, logopedą).
8. Aby jak najwcześniej pomóc dziecku:
   • zaobserwuj w codziennej pracy z dzieckiem, co najskuteczniej mu pomaga,
   • korzystaj z odpowiedniej literatury i fachowej pomocy nauczyciela - terapeuty (w formie terapii indywidualnej
     i grupowej),
   • bądź w stałym kontakcie z nauczycielem i pedagogiem szkolnym.
9. Bądź życzliwym, pogodnym, cierpliwym przewodnikiem
   i towarzyszem swego dziecka w jego kłopotach szkolnych.
10. Chwal i nagradzaj dziecko nie tyle za efekty jego pracy, ile za włożony w nią wysiłek. Spraw, aby praca z dzieckiem była przyjemna dla was obojga.

Informacje w Internecie:

www.dysleksja.univ.gda.pl

www.dysleksja.pl

www.ortograffiti.pl

Odrabianie lekcji bez stresu

By odrabianie lekcji nie stało się codziennym problemem, należy dziecku stworzyć odpowiednie warunki do pracy. Dziecko musi się nauczyć pracować samodzielnie. Odrabianie lekcji stanowi problem zwłaszcza dla dziecka z zaburzeniami uwagi. Z tym zajęciem konkurują często inne, o wiele bardziej atrakcyjne zajęcia: programy telewizyjne, gry komputerowe, zabawy z kolegami. Niektóre dzieci z kolei siedzą nad lekcjami całe popołudnia, kręcą się bez celu i też są nieefektywne. Inne nie pamiętają o sporej części zadanych lekcji, myśląc, że nic nie było zadane, dlatego powinny prowadzić dzienniczek zadanych lekcji lub zapisywać zadania w zeszycie przedmiotowym.

Dziecko nie powinno odrabiać lekcji w salonie, jadalni czy kuchni, lecz we własnym pokoju. W innych pomieszczeniach jest zbyt wiele bodźców rozpraszających uwagę. Często obecne są inne osoby, gra radio lub telewizor (wiele dzieci chce odrabiać lekcje przy włączonym telewizorze, twierdząc, że to im nie przeszkadza).

Należy również unikać tego, aby dziecko odrabiało lekcje w bezpośredniej bliskości matki, ponieważ istnieje niebezpieczeństwo, iż z każdą, nawet najmniejszą trudnością będzie się zwracało do niej. Tego należy unikać. Dziecko musi nauczyć się cierpliwości, gdy nie od razu wszystko mu się udaje. Musi przyzwyczaić się do wkładania wysiłku w osiągnięcie celu. Trzeba tak mu pomagać, aby kształtowało w sobie samodzielność i odpowiedzialność za własne czyny.

Bardzo ważne dla dziecka i jego pozytywnych dokonań w nauce szkolnej jest miejsce pracy w domu.  Miejsce pracy dziecka należy zorganizować w sposób ograniczający możliwość rozpraszania się. Aby dziecko dobrze się w nim czuło i efektywnie pracowało, trzeba spełnić kilka podstawowych warunków:

• Miejsce powinno być jasne, ale bez możliwości stałego wyglądania przez okno.
• Biurko i krzesełko mają być dostosowane do wzrostu dziecka.
• Miejsce musi być uporządkowane. Jeśli w celu odnalezienia niezbędnych materiałów konieczna jest długotrwała akcja poszukiwawcza, rośnie zniechęcenie, zanim rozpocznie się właściwa praca.
• Zabawki czy przedmioty, których dziecko nie potrzebuje do odrabiania lekcji, nie mogą się znajdować na blacie biurka.
• Ważne materiały pomocnicze (ołówki, długopisy, kalkulator, słowniki itp.) powinny być łatwo dostępne.
• Godne zalecenia jest kupienie terminarza, w którym dziecko może zapisywać planowane sprawdziany, terminy oddania prac, wycieczki
  i inne prywatne wydarzenia.
• Ważne jest również ustalenie reguł, które ułatwiają naukę i pracę, np.:
• Oglądanie telewizji czy słuchanie radia podczas odrabiania lekcji jest zabronione.
• Pojedyncze kartki z zadaniami są natychmiast umieszczane w segregatorze.
• Po odrobieniu lekcji wszystkie materiały pomocnicze wracają na swoje miejsce.
• Po odrobieniu lekcji pakujemy do tornistra rzeczy potrzebne na następny dzień.
• Mamy określony system porządkowania materiałów związanych z poszczególnymi przedmiotami (stwórz go wraz z dzieckiem).
• Przestrzegaj konsekwentnie zasady, że koledzy przychodzą do domu po odrobieniu lekcji.

Dziecko oczywiście nie od razu zastosuje się do tych reguł. Musisz je do tego nakłonić. Przez jakiś czas towarzysz mu w realizacji wszystkich punktów, tzn. upewniaj się, że są realizowane. Unikaj przy tym zbędnych komentarzy. Sformułuj życzenie zmian, jakie maja się dokonać w zachowaniu dziecka, jako propozycję wspólnego działania ("zrobimy jeszcze to..."). Główny ciężar wykonania zadania musi jednak ponieść dziecko. Tym sposobem pomożesz mu wdrożyć się do pewnej dyscypliny. Zanim dziecko przyswoi sobie wszystkie reguły, minie sporo czasu (od kilku miesięcy do roku lub dłużej).

Zanim dziecko usiądzie do odrabiania lekcji, omów z nim wszystko, co ma wykonać. Dziecko powinno przyjrzeć się zadaniom w twojej obecności i ocenić, czy poradzi sobie samodzielnie, czy nie. Jeśli nie może zrozumieć polecenia lub treści zadania, pomóż mu. Gdy wątpliwości zostaną wyjaśnione, dziecko siada do odrabiania lekcji w swoim pokoju. Trudności, które się jeszcze pojawia, dziecko powinno pokonać samo według własnego uznania, nawet jeśli popełni błędy. Istotne jest, aby ten wysiłek podjęło samodzielnie. Gdy ustalicie, że dziecko pracuje samodzielnie, a ono mimo to stale prosi o pomoc, żali się lub płacze, nie reaguj na to w miarę możliwości. Dodaj otuchy i przypomnij o zasadzie samodzielnej pracy.

Zarówno twojemu dziecku, jak i tobie konsekwentne przestrzeganie ustalonych zasad nie przyjdzie z łatwością. Jednak jest niezbędne. Odrabianie lekcji służy przede wszystkim pogłębieniu wiadomości i utrwaleniu materiału omawianego w szkole. Gdy stwierdzisz, że dziecko wielokrotnie lub stale ma trudności ze zrozumieniem, porozmawiaj z nauczycielem, by ustalić przyczyny. Zdania domowe nie musza być zawsze odrobione poprawnie, stanowią dla nauczyciela informację zwrotną.

Samodzielna praca wzmacnia odpowiedzialność i tym samym koncentrację uwagi i wytrwałość dziecka. Z reguły nauczyciele pochwalają takie postępowanie wychowawcze, ponieważ odpowiedzialność w zakresie odrabiania lekcji uważają za ważny cel wychowawczy. Jeśli praca domowa nie zawsze jest sprawdzana w szkole, zalecane jest sprawdzanie pracy domowej przez rodziców. To pokazuje , że jest to dla nas ważne, uczy systematyczności, wzmaga motywację. Po przejrzeniu pracy powiedz dziecku, ile błędów popełniło, ale nie mów jakich. Pozwól dziecku, aby samo je odnalazło i skorygowało. Taki sposób postępowania przyczynia się do zwiększania odpowiedzialności dziecka. Ponadto uczy się ono, że wskutek braku koncentracji ma więcej pracy i że musi ją wykonać samo, a nie wyręczać się rodzicami.

Opracowała Barbara Wójcik

Literatura:
H. Weyhretera "Trudności z koncentracją uwagi", Warszawa 2004. Wydawnictwo Lekarskie PZWL.